۴ خاصیت شگفت انگیز افسنطین برای سلامتی بدن

گیاه افسنطین از گیاهان دارویی اروپایی با عطر و بوی متمایز و علفی و فواید متعدد برای سلامتی می باشد که امروزه در شرایط مختلف آب و هوایی بخش هایی از آسیا، آفریقا، آمریکای جنوبی و ایالات متحده رشد می کند.

این گیاه از قرن ها پیش شناخته شده و به دلیل خواص و ترکیبات موجود در آن به شکل های مختلف از جمله چای، عصاره یا روغن ضروری در طب سنتی به خصوص طب چینی جایگاه ویژه ای پیدا کرده است.

در ادامه این مقاله به بررسی همه ی فواید افسنطین برای سلامتی بدن و همچنین عوارض و مضرات و مقدار مصرف روزانه آن می پردازیم.

گیاه افسنطین چیست؟

افسنطین (نام علمی : Artemisia absinthium) گیاهی با ساقه های سفید یا نقره ای مایل به سبز مخملی، برگ های زرد مایل به سبز و گل های پیازی به رنگ زرد روشن است که طی صدها سال گذشته از همه بخش های آن در طب سنتی استفاده می شود.

به نظر می رسد علت شهرت این گیاه به استفاده از آن در یک نوشیدنی فرانسوی به نام ابسنت بر می گردد که بسیاری از هنرمندان قرن نوزدهم از جمله ون گوگ (نقاش مشهور هلندی) به آن علاقه داشتند و از همان زمان ادعا شد که این نوشیدنی مضرات زیادی برای سلامتی دارد.

این گیاه به دلیل ترکیبات خاص موجود در آن تا مدت ها به عنوان یک ماده توهم زا و بالقوه سمی محسوب می شد و مصرف آن در ایالات متحده به مدت تقریبا یک قرن، طی سال های ۱۹۱۲ تا ۲۰۰۷، ممنوع اعلام شده بود اما امروزه استفاده از آن مجاز می باشد.

ترکیبات و خواص شیمیایی افسنطین

افسنطین معمولا به صورت عصاره یا چای مصرف می شود و از ساقه و برگ های آن روغن به دست می آید. گاهی نیز برای تهیه عصاره یا تنتور از کل گیاه استفاده می شود.

این گیاه دارویی فاقد کالری، ویتامین ها یا مواد معدنی است اما ترکیبات گیاهی متعددی در خود گنجانده که از جمله معروف ترین آن ها می توان به ماده توجون اشاره کرد. این ترکیب به دو شکل آلفا و بتا توجون یافت می شود که تفاوت های جزئی در سطح مولکولی با یکدیگر دارند و آلفا توجون که ترکیب فعال اصلی موجود در افسنطین را تشکیل داده سمی تر می باشد.

به نظر می رسد توجون با مسدود کردن انتقال دهنده عصبی گاما آمینوبوتیریک اسید که دارای اثرات آرام بخشی روی سیستم عصبی مرکزی است مغز را به هیجان می آورد. گرچه مصرف این ترکیب احتمالا فوایدی برای سلامتی بدن دارد اما مصرف بیش از حد آن سمی بوده و می تواند به تشنج و حتی مرگ منجر شود.

فواید و کاربردهای افسنطین

افسنطین علاوه بر این که در تهیه نوشیدنی ابسنت و سایر نوشیدنی های الکلی کاربرد دارد در طب سنتی شرقی از جمله طب چینی شناخته شده است و برخلاف ابسنت که به عنوان یک نوشیدنی توهم زا، بی خواب کننده و تشنج زا به شهرت رسیده، توهم زا محسوب نمی شود.

ناگفته نماند اگرچه سطح بالای الکل و توجون موجود در نوشیدنی ممکن است در بروز این عوارض جانبی نقش کوچکی داشته باشد اما این مسئله هنوز از نظر علمی تایید نشده و نمی توان درباره ارتباط تاریخی آن با مشکلات روحی و جسمی ذکر شده چیز زیادی گفت.

برخی فواید احتمالی افسنطین عبارتند از :

1. کاهش درد

مدت هاست از افسنطین به دلیل خاصیت آن در تسکین درد و کاهش التهاب به عنوان داروی گیاهی ضد درد استفاده می شود. به عنوان مثال از کاربردهای سنتی آن می توان به تسکین علائم آرتروز که نوعی بیماری دردناک ناشی از التهاب مفاصل می باشد اشاره کرد.

تحقیقات علمی نشان داده پماد پوستی افسنطین ۳% احتمالا به کاهش درد و بهبود عملکرد فیزیکی افراد کمک می کند اما سفتی را کاهش نمی دهد. ناگفته نماند ترکیبات موجود در این گیاه به قدری قوی و غلیظ هستند که اعمال مستقیم آن ها روی پوست باعث سوختگی دردناک می شود و باید حتما به صورت پماد رقیق شده استفاده شوند.

هنوز مشخص نیست که آیا چای یا عصاره افسنطین نیز تاثیر مشابه در کاهش درد و التهاب دارند یا خیر.

2. مقابله با عفونت های انگلی

مردمان مصر باستان از افسنطین به دلیل خاصیت ضد انگلی برای درمان کرم های روده استفاده می کرده اند. اگرچه موارد اثر بخشی این ماده بیشتر در حد تجربه های شخصی بوده تا نتایج علمی و مطالعات دانشمندان اما به نظر می رسد این خاصیت گیاه افسنطین به ترکیب توجون موجود در آن بر می گردد.

مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی نیز نشان می دهد ترکیبات موجود در این گیاه احتمالا قابلیت مقابله با کرم نواری و انگل های دیگر را دارا می باشد. دانشمندان همچنان در حال تحقیق درباره تاثیر آن روی انسان هستند.

3. خواص آنتی اکسیدانی

افسنطین علاوه بر توجون دارای ترکیبات دیگری نیز می باشد که از جمله آن ها می توان به کامازولن اشاره کرد. این ماده خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و به خصوص روغن های ضروری به دست آمده از مرحله قبل از گل دهی گیاه حاوی مقادیر زیادی از آن می باشند.

آنتی اکسیدان هایی همچون کامازولن احتمالا با استرس اکسیداتیو موجود در بدن که با بیماری هایی همچون سرطان، بیماری قلبی، آلزایمر و سایر بیماری ها مرتبط است مقابله می کنند.

4. ضد التهاب

آرتمیسینین یکی دیگر از ترکیبات گیاهی موجود در افسنطین است که می تواند با التهاب در بدن مقابله کند. همان طور که می دانید التهاب از عوامل خطر زای اصلی در بروز بسیاری از بیماری های مزمن می باشد.

به نظر می رسد خاصیت ضد التهابی این ترکیب از مهار سیتوکین ها نشات گرفته است. این پروتئین ها توسط سیستم ایمنی بدن تولید شده و التهاب را افزایش می دهند.

با توجه به خواص ضد التهابی افسطنین، احتمالا این گیاه به تسکین علائم بیماری کرون کمک می کند. لازم به ذکر است بیماری کرون از بیماری های روده ای با مشخصه التهاب غشای دستگاه گوارش می باشد که با علائمی همچون اسهال، خستگی، گرفتگی شکم و سایر مشکلات گوارشی همراه می باشد.

دوز مصرف افسنطین

به علت عدم تحقیقات کافی درباره افسنطین، دستورالعمل خاصی در مورد دوز مصرف این گیاه وجود ندارد. به علاوه به دلیل برخی ترکیبات سمی موجود در آن، موسسات دولتی در مناطق مختلف محدودیت هایی در زمینه استفاده از محصولات به دست آمده از این گیاه در نظر گرفته اند.

به عنوان مثال اتحادیه اروپا (EU) مواد غذایی تهیه شده با افسنطین که حاوی نیم میلی گرم توجون در هر کیلوگرم هستند را محدود کرده و حد بالای این ماده در نوشیدنی های الکلی مانند ابسنت را ۳۵ میلی گرم در کیلوگرم در نظر گرفته است.

سازمان غذا و داروی ایالات متحده نیز حداکثر مقدار توجون موجود در محصولات را به ۱۰ بخش در هر یک میلیون بخش (واحد ppm) محدود کرده است، این مقدار توجون برای بسیاری از مردم مشکلی ایجاد نمی کند.

لازم به ذکر است مصرف چای و عصاره افسنطین توسط این سازمان تایید و تنظیم نشده و این محصولات حاوی مقادیر زیادی توجون می باشند که ممکن است برای سلامتی مضر باشد. اگر در مورد دوز مصرف افسطنین دچار سردرگمی شده اید بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

عوارض جانبی افسنطین

مصرف افسطنین ممکن است برای برخی گروه ها و افرادی که شرایط خاص دارند مجاز نباشد، از جمله :

بارداری : مصرف افسنطین در خانم های باردار ممکن است باعث سقط جنین شود

شیردهی و کودکان : به دلیل کمبود اطلاعات درباره ایمنی این گیاه توصیه می شود مادران شیرده و کودکان خردسال از این گیاه استفاده نکنند

صرع : توجون باعث تحریک مغز شده و می تواند به تشنج منجر شود. همچنین ممکن است اثر داروهای ضد تشنج متداول مانند گاباپنتین و پریمیدون را کاهش دهد

بیماری قلبی : مصرف این گیاه با داروی وارفارین تداخل داشته و ممکن است باعث خونریزی روده شود

مشکلات کلیوی : افسنطین برای کلیه ها سمی است و می تواند خطر ابتلا به نارسایی کلیه را افزایش دهد

آلرژی های خاص : افرادی که به گیاهان خانواده کاسنیان مانند پیر بهار و گل همیشه بهار آلرژی دارند ممکن است به این گیاه نیز حساسیت نشان دهند

دوزهای بالای افسنطین می تواند باعث ناراحتی های گوارشی، نارسایی کلیه، حالت تهوع، استفراغ و تشنج شود، با این حال اگر دوزهای کم آن در چای استفاده شود بعید است چنین عوارضی به دنبال داشته باشد.

توجه داشته باشید مصرف مقادیر زیاد این گیاه و سایر محصولات حاوی توجون می تواند کشنده باشد اگرچه هنوز دوز کشنده آن در انسان مشخص نشده است. به علاوه اعمال مستقیم این گیاه روی پوست می تواند باعث سوختگی شود، به همین دلیل تنها به صورت پماد و لوسیون های معتبر می توان از آن روی پوست استفاده کرد.

نکته آخر این که نباید بیش از یک ماه پشت سر هم از هر نوع محصول به دست آمده از افسنطین استفاده شود زیرا ایمنی و عوارض جانبی این گیاه در طولانی مدت شناخته شده نیست.

فرمولاسیون افسنطین

ساقه ها، برگ ها و گل های افسنطین معمولا به صورت خشک برای تهیه دمنوش و چای و همچنین برای تهیه مکمل ها و ترکیبات گیاهی استفاده می شوند.

این گیاه برای استفاده روی پوست معمولا به صورت روغن ضروری داخل لوسیون یا پماد رقیق می شود.

به خاطر داشته باشید در صورت تمایل به استفاده از محصولات به دست آمده از این گیاه حتما آن ها را از منابع معتبر خریداری کنید یا گیاه و دانه های آن را خریداری کرده و در باغ خود بکارید.

منبع : سامیتو