یکی از مهم‌ترین خواص جو دوسر، به خصوص برای لاغری و کاهش وزن، وجود فیبر محلول و نامحلول خاصی در این غله است که تأثیر مثبتی بر بدن و به ویژه روده‌ها دارد. فیبر محلول جو دوسر، با تشکیل نوعی ژل در روده، هضم را کند نموده و باعث می‌شود احساس سیری در فرد ایجاد شود. علاوه بر این، بتا گلوکان جو دوسر ممکن است باعث کاهش چربی‌ها (لیپیدها و لیپوپروتئین‌ها) در خون شود. بلغور و آرد جو دوسر در بسیاری از غذاها مانند کیک‌ها، فرنی‌ها، کلوچه‌ها و نان‌ها استفاده می‌شود. ما در این مقاله به خواص، عوارض، طریقه مصرف و ارزش غذایی جو دوسر و نقش آن در کاهش وزن می‌پردازیم.

جو دوسر چیست؟ جو دوسر در سرتاسر جهان یکی از منابع غذایی اصلی و ضروری است که به عنوان مکمل دارویی نیز مصارف فراوانی دارد و به دلیل مزایای سلامتی بسیار خود، جزو غلات تحسین شده به شمار می‌رود. این گیاه از بخش‌های دانه (جو دوسر)، برگ و ساقه (کاه جو دوسر) و سبوس (لایه بیرونی کل جو دوسر) تشکیل شده و به عبارت بهتر شامل ریزمغذی‌ها و درشت مغذی‌های زیر است: بذر شیری تازه: برخی از انواع جو دوسر زودهنگام و در مرحله شیری برداشت می‌شوند و دارای بالاترین سطح مواد معدنی، مانند پتاسیم و منیزیم (به عنوان مکمل) هستند. دانه بالغ: این دانه‌ها به عنوان غذا مصرف می‌شوند (بلغور جو دوسر). بلغور جو دوسر حاصل از دانه بالغ، سرشار از مواد مغذی، مانند سیلیکون، منگنز، روی، کلسیم، فسفر و ویتامین‌های A، B1، B2 و E است. بلغور جو دوسر کامل: دانه‌های پوست کنده شامل تمام بخش‌ها اعم از جوانه غلات، سبوس غنی از فیبر و اندوسپرم و حاوی سطوح بالایی از مواد مغذی مانند فیبر محلول، پروتئین، اسیدهای چرب غیراشباع، ویتامین‌ها و مواد معدنی است. کاه جو دوسر: شامل برگ‌ها و ساقه‌های گیاه است که حاوی مقادیر بسیار بالای آهن، منگنز و روی هستند. بتا گلوکان جو دوسر (سبوس جو): این فیبر محلول با بهبود سلامت قلب و کاهش کلسترول مرتبط است. توجه شود که تنها پوسته بیرونی جو دوسر باید جدا شود، زیرا برای انسان قابل هضم نیست. خواص جو دوسر برای بدن جو دوسر یک منبع غنی از پروتئین، مواد معدنی، چربی‌ها، بتا گلوکان، پلی ساکاریدها، فیبر غذایی و همچنین حاوی بسیاری از مواد مغذی دیگر مانند آنتی اکسیدان‌ها و موادشیمیایی کاهش دهنده چربی مانند فلاونوئیدها، ساپونین‌ها و استرول‌ها است که در مطالعات تحقیقاتی بالینی به عنوان یک درمان برای بسیاری از بیماری‌ها از جمله موارد زیر مورد استفاده قرار گرفته است:

جو دوسر در سرتاسر جهان یکی از منابع غذایی اصلی و ضروری است که به عنوان مکمل دارویی نیز مصارف فراوانی دارد اضطراب ضعف مثانه یبوست دیورتیکولوز نقرس بیماری التهابی روده سندرم روده تحریک پذیر (IBS) اختلالات مفاصل و تاندون شرایط کلیوی اختلالات عصبی ترک تریاک و نیکوتین سنگ کیسه صفرا اختلالات پوستی فشار خون بالا علاوه بر این، مشخص شده است که دامنه خواص جو دوسر به بسیاری از اثرات موثر بر سلامت از جمله موارد زیر نیز کشیده می‌شود: اثرات آنتی اکسیدانی جو دوسر یک مقاله تحقیقاتی در سال ۲۰۱۵ گزارش داد که جو دوسر حاوی برخی آنتی اکسیدان‎ها از جمله موارد زیر است که به جلوگیری از آسیب سلولی کمک می‌کند: ویتامین E فلاونوئیدها اسیدهای فنولیک ۱ اثرات کاهش دهنده کلسترول مطالعات نشان داده‌اند که بتا گلوکان جو دوسر ممکن است باعث کاهش چربی‌ها (لیپیدها و لیپوپروتئین‌ها) در خون شود. همچنین، مصرف بلغور جو دوسر و سبوس جو دوسر باعث کاهش کلسترول کل خون و کلسترول «بد» یا کلسترول LDL می‌شود. در یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ نیز سبوس جو دوسر به عنوان منبع فیبر به طور قابل توجهی لیپوپروتئین‌ها، کلسترول کل و LDL را کاهش داده و در نتیجه خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را در افرادی که سطح کلسترول نسبتا بالایی داشتند، دفع نمود. سبوس جو دوسر نیز علاوه بر کمک به کاهش دیابت و کلسترول بالا با ایجاد احساس سیری به کاهش وزن کمک می‌کند. سلامت قلب در سال ۱۹۹۷ سازمان غذا و دارو (FDA) فواید فیبر جو دوسر بر سلامت قلب و کاهش فشار خون را تایید کرد. کاهش وزن در یک کارآزمایی بالینی شرکت کنندگان در مطالعه با شاخص توده بدنی (BMI) بالای ۲۷ به دو گروه تقسیم شدند. پس از ۱۲ هفته، در کسانی که جو دوسر مصرف کرده بودند، وزن بدن، چربی، شاخص توده بدنی (BMI) و نسبت دور کمر به باسن کاهش یافته و در هیچ یک از افراد مورد مطالعه عوارض جانبی مشاهده نشد.

اثرات ضددیابت غذاهای سبوس‌دار مانند جو دوسر برای بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع ۲ کم‌خطرتر است. مطالعاتی برای بررسی این‌که آیا مصرف طولانی مدت جو یا سبوس جو دوسر باعث بهبود حساسیت به انسولین می‌شود یا خیر، انجام شده و نشان داده است که بتا گلوکان سبوس جو دوسر اثر مفیدی بر سندرم متابولیک که می‌تواند منجر به دیابت یا بیماری قلبی شود، دارد. همچنین جو دوسر تأثیر مثبتی بر شاخص گلیسمی یا قند خون داشت. اثرات ضد میکروبی جو دوسر عصاره‌ جو دوسر حاوی خواص ضدباکتریایی در برابر استافیلوکوکوس اورئوس و E. coli و همچنین سایر باکتری‌ها است.

عصاره‌ جو دوسر حاوی خواص ضدباکتریایی در برابر استافیلوکوکوس اورئوس و E. coli است. اثرات جو دوسر بر پوست بلغور جو دوسر دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی بوده و مصرف آن در انواع بیماری‌های التهابی پوستی، مانند خارش، درماتیت آتوپیک، پسوریازیس، جوش‌های آکنه‌ای و عفونت‌های ویروسی موثر است. علاوه بر این، بلغور جو دوسر در محصولات آرایشی و محافظتی پوست در برابر اشعه ماوراء بنفش نیز نقش داشته و به علت غلظت بالای نشاسته و بتا گلوکان موجود در آن به شکل کرم‌های مرطوب کننده، به عنوان مسئول عملکرد محافظتی، آبرسانی و نگهداری رطوبت پوست کاربرد دارد. از سایر خواص جو دوسر برای پوست در پاک کننده‌ها، بافرها و پمادهای تسکین دهنده استفاده می‌شود. ترکیبات ضدالتهابی و آنتی اکسیدانی موجود در جو دوسر نیز در درمان خشکی پوست و درماتیت مفید هستند. مطالعات نشان داده است که شامپوهای حاوی جو دوسر در درمان بیماری‌های التهابی پوست مانند موارد زیر نیز مؤثر هستند: درماتیت (التهاب پوست) خارش آکنه اگزما (درمان موثرتر با جوشانده جو دوسر) در یک مطالعه، کارایی پارافین مایع با ۵% بلغور جو دوسر کلوئیدی با سایر پارافین‌های مایع موجود برای درمان بیماران دچار سوختگی مقایسه شد. نتایج گزارش‌ها مبنی بر این بود که محصول حاوی پارافین مایع با ۵ درصد بلغور جو دوسر کلوئیدی به طور قابل توجهی خارش پوستِ در حال درمان را کاهش داده و بیماران به میزان قابل توجهی آنتی هیستامین کمتری درخواست کردند. سیستم عصبی مطالعات نشان داد خواص جو دوسر از عملکرد شناختی در موقعیت‌های استرس‌زا پشتیبانی نموده و عملکرد ذهنی را تقویت می‌کند. در یک مطالعه، دوز ۱۶۰۰ میلی‌گرمی عصاره گیاه جو دوسر باعث بهبود توجه، تمرکز و توانایی یادگیری بزرگسالان در سطوح مختلف عملکرد شناختی شد. ترک اعتیاد برخی مطالعات قدیمی‌ حاکی از این هستند که عصاره‌ جو دوسر تمایل به نیکوتین و استعمال دخانیات را کاهش می‌دهد.

عصاره‌ جو دوسر تمایل به نیکوتین و استعمال دخانیات را کاهش می‌دهد. سیستم گوارشی سبوس جو دوسر به عنوان یک درمان احتمالی برای اختلالات گوارشی، مانند کولیت اولسراتیو مورد مطالعه قرار گرفته است. یک مطالعه قدیمی نشان داد که سبوس جو دوسر ممکن است به افزایش فلور روده و تسکین درد شکم کمک کند. پاسخ ایمنی بدن مطالعات نشان داده‌اند بتا گلوکان به گلبول‌های سفید خون کمک می‌کند تا به سرعت به محل عفونت برسند و خواص باکتری‌کشی گلبول‌های سفید را بهبود بخشند. اثرات جو دوسر بر کودکان فرنی تهیه شده از جو دوسر کامل، به دلایل زیر بخشی عالی از یک رژیم غذایی متعادل برای کودکان و نوزدان را تشکیل می‌دهد: منبع فیبر محلول و نامحلول است. غنی از کربوهیدرات‌های پیچیده و منبع انرژی است. منبع پروتئین است. چربی غیراشباع کمی داشته و کلسترول ندارد. منبع ویتامین B1 است. اثرات جو دوسر در دوران بارداری مصرف جو دو سر در دوران بارداری کاملا بی‌خطر است. جو دوسر حاوی بسیاری از مواد مغذی مهم است که برای یک مادر جوان در مرحله قبل از تولد جنین بسیار ضروری است، چنان‌که این غله ارزشمند به عنوان یکی از موادغذایی برتر در فهرست غذاهایی که یک زن باردار باید مصرف کند، گنجانیده می‌شود. برخی از فواید این غذای سرشار از فیبر در دوران بارداری عبارتند از: جو دوسر به عنوان یک منبع انرژی عالی زنان باردار به دوز منظم انرژی در طول روز نیاز دارند و تنها یک وعده کوچک جو دوسر حاوی کربوهیدرات و کالری کافی برای افزایش انرژی آنان در طول روز است.

منبع :سایت دکتر کرمانی