این روزها اسم دو گیاه دارویی با نام های جینسنگ و جینکوبیلوبا در داروخانه ها، عطاری ها و … شنیده می شود که ما را ترغیب می کند تا درباره خاصیت، ویژگی ها، کاربردها و عوارض احتمالی این گیاهان اطلاعاتی را کسب نماییم. در این مقاله سعی داریم با گیاه جینکوبیلوبا آشنا شویم. درخت این گیاه با عنوان فسیل زنده معروف است. جینکوبیلوبا تنها گیاهی است که قدمت آن به ۱۵۰ میلیون سال قبل بازمی گردد. اکثر درخت های این گیاه بیشتر از ۲۵۰۰ سال عمر دارند و در حقیقت این گیاه قدیمی ترین گونه گیاهی به جای مانده در جهان می باشد و خصوصیت های منحصر به فردی دارد. قطر آن حدود یک متر و ارتفاعش تا ۲۰۰ متر می رسد. بر گ های آن بسیار ظریف و زیبا و به شکل بادبزن هستند. میوه جینکوبیلوبا دارای قسمت گوشتی آبدار با بوی بد بوده و دانه ای در وسط آن است. این دانه شبیه دانه بادام می باشد. این درخت بومی کشور چین بوده و در ژاپن نیز گسترش دارد. کشت جینکوبیلوبا در سال های اخیر در مناطق مختلفی از جمله ایران نیز معمول گشته است.

جینکوبیلوبا یکی از پرطرفدارترین داروهای گیاهی است. عصاره این گیاه، از برگ های سبز خشک آن جمع آوری شده و به عنوان عصاره مایع، کپسول و قرص در دسترس است و مردم به دلایل مختلف از آن استفاده می کنند. مهمترین خواص جینکوبیلوبا به شرح زیر است:

۱. تقویت حافظه و درمان آلزایمر

کمک به درمان و پیشگیری از آلزایمر و دمانس یا زوال عقل از مهمترین خواص درمانی جینکوبیلوبا است. مصرف مکمل های درمانی حاوی عصار این گیاه، باعث تحریک گردش خون در مغز می شود و در نتیجه مشکلات ناشی از نارسایی گردش خون در مغز را بهبود می بخشد. همچنین نتایج تحقیق دیگر نشان داده است، عصاره این گیاه، سلول های عصبی را از آسیب در بیماری آلزایمر محافظت می کند.

۲. بهبود عملکردهای شناختی و رفتار اجتماعی بهتر

بهبود تفکر، رفتارهای اجتماعی، توانایی بهتر برای انجام کارهای روزمره، تسکین علائم اضطراب، ترس و دلهره که در نتیجه بیماری آلزایمر و جریان خون ناکارآمد به سمت مغز است، با مصرف مکمل های حاوی عصاره این گیاه، بهبود می یابد. همچنین مصرف این گیاه به پیشگیری از جنون، اضطراب، شیزوفرنی و افسردگی در افراد مبتلا کمک می کند.

۳. افزایش انرژی جنسی

از دیگر خواص درمانی این گیاه تقویت نیروی جنسی در مردان است، همچنین برای درمان عفونت مثانه و درمان شب ادراری نیز مفید است.

۴. خاصیت ضد سرطان

گیاه جینکوبیلوبا حاوی مقادیر بالایی از فلاونوئیدها، ترپنوئیدها و آنتی اکسیدان ها است که در برابر آسیب اکسیداتیو سلولی از رادیکال های مضر آزاد محافظت می کند و به تبع در کاهش خطر ابتلا به سرطان موثر است.

۵. درمان آسم

در طب چینی، از این گیاه به علت اثرات مفید آن بر تحریک گردش خون عمومی و اثرات گشاد کننده اش به خصوص در افراد مبتلا به آسم استفاده می کردند.

۶. جلوگیری از سکته قلبی و مغزی

این گیاه حاوی ترکیباتی است که به افزایش قطر رگ ها کمک کرده و باعث گردش خون بهتری می شود، همچنین از تجمع چربی در رگ ها که در نهایت به تصلب شرایین منجر می شود، پیشگیری می کند و از این رو برای سلامت رگ ها، کاهش خطر تشکیل لخته و پیشگیری از سکته قلبی و مغزی مفید است.

۷. ضد پیری پوست و روشن کننده

به دلیل خواص ضدپیری، روشن کننده و سفت کننده پوست و قابلیت آن در محافظت پوست در برابر رادیکال های آزاد، از این گیاه در محصولات آرایشی نیز استفاده می شود.

به منظور اثربخشی، از جینکوبیلوبا برای چه مدت باید استفاده کرد؟

آزمایش های کلینیکی نشان داده است به منظور اثر بخشی، مصرف این گیاه را باید تا ۸۰ هفته ادامه داد. البته در مواردی پس از دو تا سه هفته تأثیر آن در افراد ظاهر می شود. برگ های خشک شده گیاه می توانند برای تهیه چای استفاده شوند و نیز از عصاره برگ جینکوبیلوبا فرآورده های صنعتی مختلفی از جمله قرص، کپسول و قطره تهیه شده که توصیه می شود به جای استفاده از برگ گیاه و دم کرده یا جوشانده آن، از این گونه محصولات استاندارد استفاده شود.

ترکیبات شیمیایی جینکوبیلوبا

گیاه جینکوبیلوبا سرشار از فلاوونوئیدها و ترپنوئیدها است که از جمله آنتی اکسیدان های محافظت کننده در برابر آسیب رادیکال های آزاد می باشند. قسمت مورد استفاده جینکوبیلوبا برگ های آن می باشد که ترکیباتش به شدت تحت تأثیر فصل برداشت آن است که بیش ترین مقدار آن در فصل پاییز است.

در این گیاه ۴ درصد پروتئین، ۳۸ درصد کربوهیدرات، الکل ها، کتون های آلکالوئید، اسیدآمینه، گلوکزیدهای سیانوژنیک و فنل ها به وفور دیده می شوند و همین مواد موثر مسئول اثرات درمانی این گیاه می باشند.

جینکوبیلوبا، بی خطر نیست

در تحقیقی که اخیراً منتشر شده است اعلام گردیده که پرفروش ترین مکمل گیاهی آمریکا، گیاه جینکوبیلوبا می باشد و این گیاه در مقادیر بالا و با مصرف طولانی، باعث ابتلا به سرطان تیروئید، کبد و نیز ایجاد تومور بینی در حیوانات گردیده است. این تحقیقات بسیار تعجب آور هستند، زیرا استفاده از این گیاه قدمتی به اندازه تاریخ بشر دارد. اداره غذا و دارو آمریکا این گیاه را از لیست مواد مغذی خود حذف نموده است. بسیاری از شرکت های تولیدکننده مواد غذایی نیز این گیاه را از لیست مواد اولیه خود حذف نموده اند. به نظر می رسد بهتر است تا مشخص شدن نتیجه تحقیقات دیگر منتظر ماند تا خطرناک بودن این گیاه برای انسان تأیید یا رد شود.

توجه: این گیاه به علت پیوندهای بلند آلکیل فنلی دارای خاصیت زیاد آلرژی زایی است. در نتیجه افرادی که سابقه حساسیت به سایر مواد گیاهی را دارند ممکن است به جینکوبیلوبا نیز حساس باشند. در نتیجه توصیه می شود چنین افرادی از مصرف آن خودداری نمایند.

هشدار مصرف در رابطه با مصرف کپسول جینکو بیلوبا

در صورت حساسیت به جینکو بیلوبا و یا همزمان با مشتقات آنتی گواگولانت ها(داروهای ضد انعقاد خون و آنتی پلاکت) و داروهای ضدالتهاب غیر استروییدی توصیه نمی شود.

قبل از عمل جراحی مصرف کپسول جینکو بیلوبا باید قطع شود و به پزشک معالج اطلاع داده شود.

کپسول جینکو بیلوبا در دوران بارداری و شیردهی و کودکان منع مصرف دارد.

این محصول مکمل غذایی بوده و برای تشخیص، پیشگیری یا درمان نمی باشد.

در صورت مصرف هرگونه دارو، قبل از مصرف جینکو بیلوبا با پزشک مشورت نمایید.

توجه : این گیاه به علت پیوندهای بلند آلکیل فنلی دارای خاصیت زیاد آلرژی زایی است. در نتیجه افرادی که سابقه حساسیت به سایر مواد گیاهی را دارند ممکن است به جینکوب یلوبا نیز حساس باشند. در نتیجه توصیه می شود چنین افرادی از مصرف آن خودداری نمایند.

منبع :  صاعد نیوز