شاهی (تره تیزک) از خانواده چلیپاییان با نام علمی Lepidium sativum می باشد. شاهی گیاه بومی مدیترانه شرقی است.

این گیاه یک ساله و به ارتفاع ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر است که در نواحی مختلف ایران نیز، پرورش می یابد.

شاهی به عنوان غذا و دارو مصرف می شود.

سبزی شاهی را خیلی راحت می توان کاشت و خیلی راحت و سریع آماده برداشت می شود.

این گیاه برای روش هیدروپونیک (رشد و نمو گیاه در آب) نیز مناسب است.

قسمت های قابل استفاده شاهی شامل ریشه ها، برگ ها و تخم شاهی می باشد.

ریشه شاهی نیز مزه تند و تلخی دارد. این ریشه برای درمان سیفیلیس و ناتوانی در ادارار کردن مفید است.

برگ های شاهی، محرک ، ادرارآور و ضد باکتری می باشند.

این برگ ها برای درمان بیماری اسکوربوت و بیماری های کبدی مفید می باشند.

شاهی به عنوان یک پماد بر روی جاهایی که درد می کند و یا آسیب دیده است، نیز به کار می رود.

تخم شاهی

تخم شاهی مزه ی تند و تلخی دارد. این ماده خاصیت چربی سوزی ، تصفیه کنندگی خون، شیرافزایی، قاعدگی آور، مقوی (نیروبخش) و ادرارآور دارد.

دارویی برای چشم درد است. تخم شاهی قوای جنسی را تقویت می کند.

تخم شاهی برای مرض جذام، بیماری های پوستی، اسهال خونی ، اسهال، سوء هاضمه، بیماری های چشمی، اسکوربوت، آسم و سرفه مفید است.

تخم شاهی خاصیت سقط کنندگی جنین دارد. در ضمن تخم شاهی خاصیت ملینی نیز دارد.

فواید شاهی برای سلامتی بدن

ضد سرطان

به دلیل وجود ویتامین C و E در شاهی این گیاه خاصیت آنتی اکسیدانی فوق العاده در جلوگیری از آسیب رادیکال های آزاد دارد. در نتیجه یک ماده ی ضد سرطانی می باشد.

شاهی مانع از رشد سلول های سرطانی می شود.

پروفسور “لئون بینه” عصاره شاهى را گرفت و به بدن موش هایى که به سرطان مبتلا بودند تزریق کرد و مشاهده کرد که این کار، رشد سلول هاى سرطانى را در این موش ها متوقف می کند.

درمان کم خونی

شاهی علاوه بر ویتامین C حاوی مقدار قابل ملاحظه ای آهن و اسید فولیک نیز می باشد، از این رو برای اشخاص کم خون مفید است.

کاهش چربی خون

در یک طرح تحقیقاتی در ایران که به منظور تعیین تاثیر سبزی شاهی بر چربی های خون‏‎‎‏، در کارکنان دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام گرفت، مشخص شد که میزان کلسترول در گروه مورد بررسی کاهش یافته بود.

مفید برای آسم

شاهی حاوی مقدار قابل ملاحظه ای ویتامین A و روغن هاى فرار است. به همین دلیل برای مخاط دستگاه تنفسى و در نتیجه مبتلایان به آسم فوق العاده مفید است.

کسانى که برونشیت دارند یا سرفه هاى سختى مى کنند، هر روز ۶۰ تا ۱۵۰ گرم عصاره شاهی را مصرف نمایند.

مفید برای کلیه ها

شاهی مانند خیلی از سبزیجات گروه چلیپاییان مانند کلم، کلم بروکلی و کلم پیچ دارای گلوکوزیدها و روغن خردل (روغن تلخ) می باشد. این مواد، محرک فعالیت کلیه ها هستند و موجب تقویت معده و کیسه صفرا می شوند. از این رو مصرف شاهی به کسانی که سنگ کلیه و مثانه دارند، توصیه شده است.

دیگر فواید

* شاهی حاوی مقدار قابل ملاحظه ای کلسیم، آرسنیک، منگنز، مس، روی و گوگرد است. به همین دلیل اشتها آور نیز می باشد.

* شاهی خاصیت درمانی فوق العاده ای در اختلالات مفصلی و نقرس دارد.

* عصاره شاهی، کرم بدن را از بین می برد.

* جویدن برگ های شاهی تازه، لثه ها را محکم می کند و آن ها را سالم نگه می دارد.

* شاهی کک و مک را که معمولا در صورت انسان به صورت لکه های قهوه ای ریزی پدیدار می شود، برطرف می کند. بدین منظور باید برگ شاهی را کوبید و روی لکه ها گذاشت و یا تخم شاهی را کوبید و در مقداری آب خیس نمود و یک بار در روز

بر روی لکه ها گذاشت و آن قدر ادامه داد تا لکه ها برطرف شوند.

* شاهی لکه های سفید پوست را برطرف می کند. به این منظور باید تخم شاهی را کوبید و با کمی عسل مخلوط نمود و بر روی لکه ها قرار داد. این عمل را روزی یک مرتبه تکرار کنید تا بهبودی کامل حاصل شود.

شاهی در آشپزخانه

شاهی به طور معمول در ساندویچ های انگلیسی مانند ساندویچ تخم مرغ و شاهی (تهیه شده با تخم مرغ آب پز، مایونز، نمک و مقداری شاهی) استفاده می شود. اما در ایران بیشتر به صورت یک نوع سبزی خوردن استفاده می شود.

شاهی را در سبزی خوردن و یا به صورت سالاد باید خورد. کسانى که نمى توانند این سبزى را خام بخورند باید آب آن را بگیرند و بخورند.

منبع : بیتوته