آربوزیا یا آربوتوس (توت فرنگی درختی) از خانواده Ericaceae با نام علمی ARBUTUS UNEDO بومی مناطق معتدل مدیترانه، اروپای غربی، جزایر قناری و آمریکای شمالی و غرب فرانسه و ایرلند است. از آنجا که این درخت در جنوب غربی ایرلند نیز پیدا می‌شود گاه به آن درخت توت‌فرنگی ایرلندی یا درخت توت فرنگی کیلارنی (Killarney) هم می‌گویند، درخت یا درختچه های توت فرنگی درختی همیشه سبز بوده و دارای برگ هایی کشیده و ضخیم و به رنگ سبز پر رنگ می باشد.

در زبان فارسی به این درخت نام “درخت قطاب” داده اند، با وجود این که درخت قطاب در فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی در رده حداقل نگرانی قرار دارد.

گلهای آربوتوس  در ظاهر همانند گلهای میوه بلوبری است که معمولاً سفید رنگ بوده ولی برخی ارقام همانند “Rubra” دارای گلهای صورتی هستند، گلها بعد از گذشت ۵ ماه از تلقیح به میوه تبدیل می شوند به همین دلیل میوه های امسال همزمان با ظهور گلهای سال دیگر قابل برداشت می شود.

میوه های آربوزیا در ابتدای تشکیل به رنگ سبز بوده و به مرور به زرد تغییر رنگ می دهد و در آخر رنگ آن به نارنجی و قرمز در می آید.

“unedo” در لغت به معنای “I eat one” به معنای من یکی می خورم می باشد که برخی معتقدند این نام گذاری به خاطر طعم آربوزیا می باشد ولی مشخص نیست به دلیل طعم خوب آن یکی برای خوردن کافی است یا اینکه به دلیل طعم متوسط آن خوردن یکی کفایت می کند.

میوه های آربوتوس آبدار و گوشتی و به رنگ قرمز و نارنجی می باشد، میوه ها باید زمانی که کامل می رسند برداشت شود، طعم میوه ها خیلی شبیه توت فرنگی نیست ولی بافت لذت بخشی دارد ولی کمتر از اینکه به صورت خام مصرف شود برای تولید نوعی نوشیدنی، مربا و مارمالاد مورد استفاده قرار می گیرد، طعم این میوه همانند زالزالک یا انجیر بوده و خیلی شیرین نمی باشد، اندازه ی این میوه خیلی درشت نیست و  قطر آن معمولاً  ۱٫۵ تا ۲ سانتی متر است.

آربوزیا بیشتر به عنوان درختی زینتی کاشته می شود و یک گیاه زینتی محبوب در کالیفرنیا و بسیاری از ایالت های جنوبی است، درخت توت فرنگی در خاک های کمی اسیدی، شنی و رسی به خوبی رشد می کند، خاک مناسب برای رشد آربوزیا بهتر است کمی اسیدی باشد و  خاک های آهکی را نمی پسندد.

آربوزیا گیاهی مقاوم به سرماست و گیاه بالغ آن تا منفی ۱۶ درجه را نیز تحمل می کند البته گیاهان جوان تر تحمل کمتری نسبت به سرما دارند و بهتر است سرمای زیر ۱۰ درجه را تا قبل از رشد کامل نبینند.

آربوزیا دارای ارقام پا بلند و پا کوتاه می باشد ارتفاع این درخت معمولاً بین ۳ تا ۲۵ فوت ( ۱٫۵ متر تا ۸ متر) می باشد و درختچه محسوب می شود رقم موجود در سایت جزو ارقام پا کوتاه می باشد و در گلدان نیز به محصول دهی می رسد.

پراکندگی در دنیا:

آربوتوس یا توت فرنگی درختی و درخت آن بیشتر در مناطقی از جمله:  پرتغال، اسپانیا و جنوب شرقی فرانسه؛ جنوب در الجزایر، مراکش، لیبی و تونس و در شرق ایتالیا، اسلوونی، کرواسی، یونان، ترکیه، قبرس، لبنان، سوریه و اسرائیل. همچنین در غرب فرانسه، آلبانی، بلغارستان و جنوب غربی ایرلند یافت می شود.

برخی خواص دارویی آربوتوس (توت فرنگی درختی):

آربوزیا دارای خواص زیادی است و به عنوان گیاهی دارویی نیز مورد استفاده قرار می گیرد، درخت توت فرنگی به عنوان گیاهی دارویی نیز مورد استفاده قرار می گیرد، تمام قسمتهای گیاه حاوی اتیل گالات بوده، ماده ای است که دارای فعالیت آنتی بیوتیک قوی علیه باکتری های میکوباکتریوم است، برگ، پوست و ریشه برای کلیه و سیستم ادراری و بیماری های مثانه کاربرد دارد،

همچنین برای درمان اسهال و برای درمان گلو درد برگ ها را در تابستان جمع می کنند و برای استفاده خشک می کنند.

در طب سنتی این گیاه برای گند زدایی و ضد عفونی کنندگی ، قابض ، شادی آوری ، دردهای روماتیسم و اهداف نیروزایی استفاده می گردد. از درخت توت فرنگی برای اهداف زینتی نیز بسیار استفاده می شود.

همچنین این میوه شامل ویتامین C، بتا کاروتن، نیاسین، توکوفرول و اسیدهای ارگانیک هستند.

منبع :  گلس گاردن